LASTİK NASIL OKUNUR?

Lastiğin üzerinde, markası dışında birçok sayı ve sembol vardır. Bunlar uluslararası kurumlarca belirlenmiş standartlara uygun şekilde yerleştirilen lastikle ilgili bilgilendirici açıklamalardır. Dikkat etmemiz gereken ilk açıklama lastik üzerindeki sayılar ve harflerdir. Örneğin lastik üzerinde 205 / 55 R 16 yazısını gördüğünüzde ne anlamanız gerekir? İlk sayı (205) lastiğin taban genişliğini milimetre (mm) cinsinden açıklar. Janta takılıp şişirilmiş bir lastiğin en geniş taban ölçüsüdür bu sayı. Yani rafta gördüğünüz lastik 205 mm olmayabilir. Janta takıp hava bastıktan sonra 205mm yani 20,5 cm genişliğinde bir tabanı olacak anlamına gelir. İkinci sayı (55) yanak yüksekliğinin taban genişliğine yüzdesel oranını temsil ediyor. Yani lastiğin taban genişliğinin (205mm) %55’i, yanak yüksekliğidir. Bu yüzde oranı artarsa yanak yüksekliği de artacaktır.

Lastik üzerinde bulunan R harfi ise Radyal anlamına gelmektedir. Lastikler yapım tekniğine göre 2’ye ayrılır; Diagonal ve Radyal yapılı lastikler. Diagonal veya çapraz yapılı lastikler şu anda binek otomobillerde neredeyse hiç kullanılmıyor diyebiliriz. Bu lastikler daha hızlı aşınır, daha çabuk ısınır, viraj performansları düşüktür.

Radyal lastiklerin içerisinde çelik teller olduğu için “tubeless” yani iç lastiksizdir, bu sayede çekiş gücü, fren emniyeti, viraj performansı, yüksek hıza dayanıklılık, uzun ömür, yakıt tasarrufu gibi konularda Diagonal lastiğe göre fark yaratır! Radyal lastik binek otomobillerde şu anda dünya standardıdır.

Ve son sayı (16) jant genişliğini gösterir. Bu sayı mm veya cm değil, inç cinsinden bir sayıdır. Bu lastiğe 16 inçlik jant takılabilir anlamına gelir. Özetlemek gerekirse ilk sayı (205) milimetre cinsiden taban genişliğini, ikinci sayı (55) yanak yüksekliğinin taban genişliğine yüzdesel oranını, üçüncü sıradaki harf (R) radyal lastiği ve son sıradaki sayı (16) inç cinsinden jant genişliğini temsil eder.

Lastiğin üzerinde yukarıda açıkladıklarımız dışında da sayı ve harfler bulunur. Sayı yük endeksini harf ise hız endeksini temsil eder. Tablolara bakmadan önce öğrenmeniz gereken arabanızın limitleridir. Bunu da arabanızın kullanım kılavuzunda, bazı arabalarda kapı içindeki bir plakette veya benzin deposunun içindeki bir yapıştırmada bulabilirsiniz. Eğer hiç birini bulamıyorsanız otomobilinizin üreticisinin web sitesine bakabilir ya da direkt üretici firmayla iletişime geçip öğrenebilirsiniz. Kendi arabanızın limitlerine uyan yük ve hız limitini linklerdeki tablodan öğrenebilirsiniz. Örneğin arabanızın yük limiti 2,4 ton. Yük tablosuna baktığınızda 20’den 120’ye kadar sayılar olduğunu göreceksiniz. Bu sayıların yanında da 3 haneli başka sayılar bulunuyor. Bu 3 haneli rakamlar her bir lastik başına düşen taşıma kapasitesini kg cinsinden temsil eder. Örnek arabamızın limiti 2400 kg (2,4 ton), bunun anlamı tek lastiğe en az 600 kg yük düşecek. Tablodaki 3 haneli rakamlar arasında 600’ü bulduğunuzda yanında 90 yazdığını göreceksiniz! Bu sayı, lastiğinizde en az 90 yük endeksi yazması gerektiği anlamına gelir. Aracımızın hız limiti de 210 diyelim. Hız endeksi tablosunda da harflerin yanındaki sayı km saat cinsinden lastiğin hız limitini gösterir. Arabamızın limiti 210 olduğuna göre, tabloda yanında H harfini göreceksiniz. Yani lastiğin üzerinde 90 veya üzeri olacak yük endeksi ve H hız endeksi olması gerekiyor. Lastiğinize baktığınızda 91H yazıyorsa bu lastik aracınıza uygun anlamına geliyor! Lastiğin üretim tarihi de dikkat edilmesi gereken konulardan bir tanesi. Lastiğin üzerinde oval bir çerçevenin içerisinde 4 haneli bir sayı göreceksiniz. Bunlardan ilk iki hanesi, lastiğin yılın kaçıncı haftasında üretildiğini son iki hanesi ise hangi yıl üretildiğini gösterir.

Peki lastiğiniz kış lastiği mi, 4 mevsim lastik mi nasıl anlayacaksınız? Kış lastiklerinin üzerinde bazı semboller oluyor ama asıl dikkat edilmesi gereken “içinde kar tanesi olan dağ” sembolü. Bu sembol lastiğinizin kış lastiği olduğunu ifade ediyor. Bu sembolü bulundurmak için lastik üreticisinin uluslararası bazı regülasyonlara uyması gerekiyor. Üzerinde bu sembol olmayan bir lastiğin kış lastiği olduğunu söylemek yanlış olur. Eğer lastiğin üzerinde kış lastiği sembolünün altında M+S ibaresini de görüyorsanız, bu lastik çekişi arttırılmış bir kış lastiğidir. Eğer sadece M+S işareti varsa ve kış lastiği sembolü yoksa o zaman söz konusu lastik, 4 mevsim lastiktir diyebiliriz. Lastiğin üzerindeki ok işareti lastiğin dönme yönünü, “outside” yazısı da lastiğin dışa bakan tarafını gösterir.

Bunların dışında yeni lastiklerin üzerinde bir etiket bulunur. Bu etiketlerde 3 bilgi yer alır. Birinci bilgi, yakıt tasarrufu performansını temsil eder. Yakıt tasarrufunda A’dan G’ye kadar bir derecelendirme mevcuttur ve A en yüksek yakıt tasarrufunu temsil eder. İkinci bilgi lastiğin ıslak zemin yol tutuş performansını yine A’dan G’ye kadar derecelendirilecek şekilde gösterir. Sonuncu bilgi ise lastiğin dış sesini, yani aracınız yolda giderken dışarıdan duyulan sesin desibel cinsinden değerini gösterir. Bu bilgide iç içe geçmiş 3 basamaklı gürültü seviyesini göreceksiniz. 1 çizgi en düşük, 3 çizgi en yüksek ses seviyesini temsil eder.